Հոկտեմբերի 25-ից նոյեմբերի 3-ը չեխական Յիհլավայում կանցկացվի 28-րդ միջազգային վավերագրական ֆիլմի փառատոնը։ Ji.hlava International Documentary Film Festival Ji.hlava IDFF-ն եվրոպական առանցքային փառատոններից մեկն է և հեղինակային վավերագրական կինոյի ամենամեծ փառատոնը Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայում:
Հոկտեմբերի 27-ին Յիհլավայի կինոփառատոնի արտամրցութային ծրագրում կցուցադրվի համաշխարհային կինոփառատոններում բազմաթիվ պատվավոր մրցանակների արժանացած Շողակաթ Վարդանյանի «1489» ֆիլմը։ Այն կներկայացվի Եվրոպայի կարեւոր կինոփառատոններում մրցանակների արժանացած ֆիլմերի շարքում՝ «Համաստեղություններ» բաժնում։
Ինչպես հայտնի է, «1489» ֆիլմն արժանացել է ոչ միայն հեղինակավոր Ամստերդամի վավերագրական ֆիլմերի միջազգային կինոփառատոնի գլխավոր մրցանակին, այլեւ Հայաստանում համարվում էր ամերիկյան կինոակադեմիայի՝ Օսկարին ներկայացվելիք թեկնածու 4 ֆիլմերից մեկը, սակայն կինոակադեմիայի որոշմամբ Օսկարի մրցանկաբաշխության ուղարկվեց Էդգար Բաղդասարյանի ֆիլմը, ինչն էլ հանարային բողոքի առիթ հանդիսացավ։
76 րոպեանոց «1489» ֆիլմը կցուցադրվի Յիհլավայի Kino DKO կինոթատրոնում հոկտեմբերի 27-ին ժամը 10-ին։ Ցավոք, Շողակաթ Վարդանյանը հարգելի պատճառով ներկա չի գտնվի ցուցադրությանը, քանի որ նույն ժամանակաընթացքում Չինաստանում է ներկայացնելու ֆիլմը։
Ինչպես նշված է փառատոնի հաղորդագրության մեջ, ֆիլմն առնչվում է «2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ երկրորդ պատերազմի հետ, որը բռնկվել էր միջազգայնորեն չճանաչված Արցախի Հանրապետության և Ադրբեջանի միջև։ Քառասունչորս օր տեւած այս կոնֆլիկտի ընթացքում ռեժիսորի կրտսեր եղբայրը՝ Սողոմոնը, ով նոր էր ավարտել զինվորական ծառայությունը, անհետացավ պատերազմական գոտուց։ Փորձելով հաղթահարել վախն ու անորոշությունը, ընտանիքն այնուամենայնիվ փորձել է գտնել Սողոմոնին։ Այդ ընթացքում Շողակաթ Վարդանյանը սկսել է իր հեռախոսի տեսախցիկով արձանագրել առօրյա իրականությունը»: «Սա հատկանշականորեն հասուն, սարսափելի և հուսադրող վավերագրական դեբյուտ է մի ռեժիսորի կողմից, ով նախկինում կինոյի հետ փորձ չուներ, եւ այն ապացուցում է, որ նույնիսկ ամենացավալի կորուստը կարող է հաշտվել միայն այն փակելիս»:
«Ես այս ֆիլմը նկարել եմ այն մարդկանց համար, ովքեր դեռ գերության մեջ են, և բոլոր այն ընտանիքների համար, ովքեր ինչ-որ մեկին կորցրել են: Էմոցիոնալ առումով շատ դժվար ֆիլմ է, բայց միգուցե դիտելը կարող է բուժիչ լինել նրանց համար»,— ասում է Շողակաթ Վարդանյանը։
Հայ երաժիշտ Շողակաթ Վարդանյանը (1993) սերում է Երևանի արվեստագետների ընտանիքից և Contemporary Sound Orchestra-ի անդամ է։ Նա ավարտել է Երեւանի Կոնսերվատորիայի դաշնամուրի բաժինը և սկսել է լրագրություն սովորել 2020 թվականին, սակայն ուսումը ընդհատել է Լեռնային Ղարաբաղի Երկրորդ պատերազմի բռնկմամբ եւ նկարահանել է իր վավերագրական դեբյուտը՝ «1489» ֆիլմը:
Այս տարի Ji.hlava IDFF-ն կառաջարկի 340 ֆիլմ ինչպես մրցութային, այնպես էլ արտամրցութային բաժիններում, որոնցից 129-ը՝ համաշխարհային, 23-ը՝ միջազգային և 11-ը՝ եվրոպական պրեմիերաներում: «1489» ֆիլմը կցուցադրվի իբրեւ Չեխական պրեմիերա։
«Յիհլավայի փառատոնը ցույց է տալիս վավերագրական ֆիլմի արտասովոր ուժը։ Վավերագրական ֆիլմերի հեղինակները իրականության բառացիությունը փոխարինում են խաղային և մտքի ինքնատիպությամբ: Նրանք մեզ ցույց են տալիս աշխարհն այնպիսին, ինչպիսին մենք ինքներս չէինք կարող տեսնել, եթե մենք, ինչպես նրանք, չցանկանայինք երկար տարիներ անցկացնել տեսախցիկով այդ վայրերում»,- ասում է փառատոնի տնօրեն Մարեկ Հովորկան, ով ժամանակին մասնակցել է նաեւ «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնին: «Երկխոսությունը Ji.hlava-ի համար կարևոր է եղել իր հիմնադրման օրվանից, այնպես որ, իհարկե, ցուցադրություններին կհաջորդեն քնարկումները: Ես ուրախ եմ, որ հանդիսատեսը կարող է անձամբ հանդիպել բազմաթիվ կինոգործիչների, այդ թվում՝ Կիրստեն Ջոնսոնին, Ցայ Մինգ-Լյանին, Ռոբերտո Միներվինիին, Անդրեյ Ուջիցային և Ալբերտ Սերային», ասել է Հովորկան։
Ամեն տարի Յիհլավայի կինոփառատոնը հրավիրում է մեկ ռեժիսորի՝ փառատոնում հարգելու նրա կատարած աշխատանքը։ Ժան-Լյուկ Գոդարից, Գոդֆրի Ռեջիոյից, Արտավազդ Փելեշյանից և այլ մեծ կինոգործիչներից հետո այս տարվա փառատոնի թրեյլերը նկարհանել է ամերիկացի հայտնի վավերագրող և կինոօպերատոր Քիրստեն Ջոնսոնը(Kirsten Johnson)։
Ավելացնենք նաեւ, փառատոնի շրջանակներում Ji.hlava IDFF-ի ներկայացուցիչները բացահայտել են «Emerging Producers 2025»-ի անունները: Այս եզակի ծրագիրը նպատակ ունի խթանելու եվրոպական վավերագրական ֆիլմերի տաղանդավոր արտադրողներին և նրանց տրամադրում է ցանցային, կրթական և գովազդային աջակցություն ողջ տարվա ընթացքում: 17 եվրոպացի պրոդյուսերներին կուղեկցի մի այլ փորձառու պրոդյուսեր Կանադայից, որը 2025 թվականի Զարգացող արտադրողների ծրագրի հյուր երկիրն է։ The Emerging Producers ծրագիրը բաղկացած է երկու սեմինարից, որոնք տեղի կունենան Յիհլավայում 2024 թվականի հոկտեմբերին և Բեռլինալեի ընթացքում 2025 թվականի փետրվարին: Ուրախալի է նշել, որ 17 ընտրված արտադրողների թվում է Հայաստանը ներկայացնող ռեժիսոր եւ կինոարտադրող Վահագն Խաչատրյանը։
Orer.eu
