Շտուտգարտ, 2025 թ. հոկտեմբերի 17 – Երեկ երեկոյան, Շտուտգարտի Ավետարանական Մարկոս եկեղեցում տեղի ունեցավ հանդիսավոր բացման համերգը, որով մեկնարկեցին Շտուտգարտի Հայ Մշակույթի Օրեր 2025-ը։ Միջոցառումը կազմակերպվել է Բադեն-Վյուրթեմբերգի Հայ Համայնք միավորման կողմից և կտևի մինչև հոկտեմբերի 26-ը՝ ներկայացնելով արվեստի, երկխոսության և միջմշակութային համագործակցության հարուստ ծրագիր։ Այս տարվա խորագիրն է՝ «Պատմիր զավակներիդ… Արժեքներ․ Գիտելիքներ․ Ավանդույթներ», որը համադրեց խորիմաստ բանավեճն ու բարձրակարգ երաժշտական փորձառությունը։
Բացման արարողությունը մեկնարկեց բանախոսական քննարկմամբ՝ նվիրված հիշողության և ինքնության փոխանցման թեմային։ Մոդերատորների ղեկավարությամբ զրուցեցին Ադրիեն Բրաունը (մշակութային լրագրող, Stuttgarter Zeitung), Մեսութ Քավալլին (սցենարիստ, «Ասադուր») և Տեր Տիրատուր քհն. Սարդարյանը (Բադեն-Վյուրթեմբերգի Հայ Համայնք)՝ անդրադառնալով հայ ժողովրդի պատմության մարտահրավերներին՝ Հայոց ցեղասպանությունից (1915–16) մինչև Արծախից բռնի տեղահանությունները և հարևանների հետ խաղաղության որոնումը։
Երեկվա երեկոյի գլխավոր իրադարձությունն, անկասկած, բացման համերգն էր՝ Մարկոս եկեղեցում, որտեղ հանդես եկան համաշխարհային ճանաչում վայելող սոպրանո Կարինե Բաբաջանյանը և վիրտուոզ դաշնակահարուհի Լուսինե Խաչատրյանը։ Երկու արվեստագետներն էլ, որոնք ելույթ են ունեցել ինչպես Շտուտգարտի Պետական օպերայում, այնպես էլ Քարնեգի և Վիգմոր դահլիճներում, ներկայացրին մի ծրագիր, որը առանց դժվարության անցնում էր մշակույթների ու դարաշրջանների սահմանները։
Վագների կրքոտ «Dich, teure Halle»-ից (Tannhäuser) մինչև Պուչինիի «Un bel dì vedremo»-ն (Madama Butterfly)՝ Բաբաջանյանի ձայնը հնչում էր ինչպես դրամատիկ ուժով, այնպես էլ քնարական ջերմությամբ, ինչի մասին մշտապես գրել են Միլանի և Վիեննայի քննադատները։
Նրա Շտուտգարտյան կարիերայի հիշողությունները՝ կապված Madama Butterfly-ի մեծ հաջողությունների հետ, յուրահատուկ ներքին խորություն էին հաղորդում նրա կատարումներին, որոնք մաքրակեղծ հնչում էին եկեղեցու սրբազան ակուստիկայով։ «Եկեղեցու հնչյունն ունի խորհրդավոր խոստում», – ասել է նա, – «այն պահանջում է իսկություն և չի ներում ոչ մի անճշտություն»։
Լուսինե Խաչատրյանը՝ իր My Armenia ալբոմով միջազգային ճանաչում ստացած դաշնակահարուհին, իր նվագով հաղորդեց նրբագեղ ճշգրտություն և կրքոտ էներգիա։ Նրա կատարած Լուչիանո Բերիոյի «Loosin Yelav»-ը՝ համադրելով հայկական ժողովրդական մեղեդիները և ավանգարդ երաժշտական ձևերը, ստեղծեց հուզական կամուրջ, որը գրավեց հանդիսատեսին։ Քննադատները գովերգում են նրա կարողությունը «մեծ ձայնով և կրակոտ տեխնիկայով հմայելու» (New York Times)՝ թե՛ Քարնեգի դահլիճում, թե՛ Մյունխենի կամերային նվագախմբի հետ ելույթներում։ Գերշվինի ուրախաշունչ «I Got Rhythm»-ը ջազային աշխուժություն բերեց երեկոյին, մինչդեռ Կոմիտասի ստեղծագործությունները կրկին հնչեցրին Հայաստանի հոգին։ «Հայկական երաժշտությունը իմ հոգու տունն է», – ասել է Խաչատրյանը, և դա զգացվում էր յուրաքանչյուր հնչյունում։
Երկու արվեստագետների համատեղ ելույթը կարծես հեքիաթային լիներ․ «Մենք միասին ենք շնչում», – նշեց Խաչատրյանը։ Նրանց համահունչ կատարումը՝ լի փոխադարձ հարգանքով և ստեղծագործական ներդաշնակությամբ, վերածվեց մի երաժշտական ճանապարհորդության՝ պատմության ու զգացմունքների միջով։ Վագների դրամատիկ լարվածությունից մինչև հայկական մեղեդիների նուրբ քնքշություն՝ ստեղծվեց մթնոլորտ, որը հիացրեց հանդիսատեսին։ Այդ երեկոն ապացուցեց, որ երաժշտությունը ոչ միայն զվարճացնում է, այլև միավորում է մշակույթներ և դիպչում հոգիներին։
Հայ Մշակույթի Օրերը Շտուտգարտում շարունակվելու են մինչև հոկտեմբերի 26-ը՝ ներառելով ընթերցումներ, ցուցահանդեսներ և արհեստանոցներ Շտուտգարտում եւ Գյոպինգենում։ Այս միջոցառումը ընդգծում է սփյուռքի դերը՝ որպես կենդանի կամուրջ անցյալի և ապագայի միջև։ «Երաժշտությունն ու երկխոսությունը միավորում են մարդկանց», – եզրափակեց Բաբաջանյանը։ Մշակույթի օրերը հրավիրում են այս կապը զգալ ու ապրել մի տոն, որը հարստացնում է Շտուտգարտը։
Լրացուցիչ տեղեկությունների և ամբողջական ծրագրի համար այցելեք
armenische-kulturtage-stuttgart.de
ORER.EU
