Արցախի նախագահի պարտականութիւնները կատարող Աշոտ Դանիէլեան յայտարարեց, որ այս լսումներով պայքարի նոր փուլ մը կը սկսին:
«Առաջին. Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրաւունքը ճանաչուել է բոլոր հեղինակաւոր միջազգային կազմակերպութիւնների կողմից` ՄԱԿ, ԵԱՀԿ, ԵՄ, Եւրոպայի խորհուրդ: Նրանք արձանագրել են, որ հակամարտութիւնը պէտք է կարգաւորուի ազգերի ինքնորոշման, տարածքային ամբողջականութեան եւ ուժի չկիրառման հիմնարար սկզբունքների հիման վրայ: Երկրորդ, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործունէութիւնը դադարեցուել է առանց Լեռնային Ղարաբաղի ընտրուած իշխանութիւնների հետ որեւէ խորհրդակցութեան կամ համաձայնութեան: Սա այն դէպքում, երբ հէնց այդ կառոյցներն են սահմանել Լեռնային Ղարաբաղի ընտրած ղեկավարութեան, հակամարտութեան կարգաւորման գործընթացին լիարժէք մասնակցելու իրաւունքը եւ տարիներ շարունակ տարածաշրջան այցելութիւնների ժամանակ անպայման հանդիպումներ էին ունենում Ստեփանակերտում Արցախի նախագահների եւ այլ բարձրաստիճան պաշտօնեաների հետ: Մինսկի խմբի լուծարումը իրականացուել է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ղեկավարների դիմումի հիման վրայ: Այդ դիմումը կոպտօրէն ոտնահարում է միջազգային իրաւունքը, արդարացնում է Արցախի հայ բնակչութեան դէմ իրականացուած ցեղասպանութիւնը ու էթնիկ (ցեղային) զտումը եւ անտեսում է 150.000 մարդու սեփական հայրենիք վերադառնալու վերադառնալու եւ ինքնորոշուելու անօտարելի իրաւունքը: Այս որոշումը համապատասխանում է Ադրբեջանի իշխանութիւնների երկար տարիներ ձգտումներին, որոնց պարզապէս կանաչ լոյս վառեցին Հայաստանի իշխանութիւնները, զրկելով հայկական կողմից հակամարտութեան կարգաւորման միջազգայնօրէն մանդատաւորուած (լիազօրուած) միակ կառոյցից: Երրորդ, հակամարտութիւնը կարգաւորուած չէ: Ներկայիս իրավիճակը ստեղծուել է ռազմական ագրեսիայի (յարձակումի) հետեւանքով` խախտելով ՄԱԿի կանոնադրութիւնը եւ միջազգային իրաւունքի նորմերը: Չորրորդ. միջազգային իրաւունքի հիմնարար սկզբունքներից մէկի` ինքնորոշման իրաւունքը իրացրած ժողովրդի նկատմամբ ռազմական ագրեսիա, էթնիկ (ցեղային) զտումներ ու ցեղասպանութիւն կիրառող պետութիւնը յանցագործ է, եւ միջազգային ատեաններում պէտք է ստանայ համապատասխան գնահատականներ:
«Հինգերորդ, մեր գլխաւոր նպատակն է իրացնել Արցախի ժողովրդի իրաւունքները, վերադառնալ սեփական հայրենիք, այնտեղ անվտանգ ապրել եւ ինքնորոշման հիման վրայ որոշել քաղաքական կարգավիճակը:
«Վեցերորդ, Արցախի ժողովրդի անունից հանդէս գալու լիազօրութիւն ունեն միայն Արցախի իշխանութիւնները: Անհրաժեշտ ենք համարում համապետական ընտրութիւնների կազմակերպում, որին պէտք է մասնակցի Արցախի ժողովուրդը, սակայն ելնելով ներկայիս իրավիճակից, այն կազմակերպելը հնարաւոր չէ: Ընտրութիւններ կը կազմակերպուեն առաջին իսկ հնարաւորութեան դէպքում: Եօթերորդ, մենք միշտ ցանկացել ենք խաղաղութիւն չնայած բազմիցս ենթարկուել ենք ռազմական ագրեսիայի այսօր էլ պատրաստ ենք խաղաղ բանակցութիւններ լուծել խնդիրները` միջազգային իրաւունքի նորմերի հիման վրայ», յայտնեց Դանիէլեան՝ յայտարարելով, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը կարգաւորուած չէ, եւ իրենց գլխաւոր նպատակը վերադարձն է: «Մեր գլխաւոր նպատակն է իրացնել Արցախի ժողովրդի իրաւունքները, վերադառնալ սեփական հայրենիք, այնտեղ անվտանգ ապրել եւ ինքնորոշման հիման վրայ որոշել քաղաքական կարգավիճակը», ըսաւ Դանիէլեան, ըստ որուն վերադարձը կարելի կ՛ըլլայ այն ատեն, երբ կը հաստատուին միջազգային ապահովական գործիքակազմեր, եւ այդ պայմաններուն մէջ արդէն կարելի է խօսիլ վերադարձի մասին։
Դանիէլեան արձագանգեց Հայաստանի վարչապետին կողմէ հնչող այն յայտարարութիւններուն, որ այս նիւթին անդրադառնալը կը վտանգէ բանակցութիւնները: «Այսօր խօսել, որ վտանգը սա է, պէտք է ուղղակի նորմալ (բնական) բանակցութիւններ տանել եւ այդ բանակցութիւնների արդիւքնում ամէն ինչ էլ հնարաւոր կը լինի», ըսաւ Դանիէլեան՝ աւելցնելով, որ իրենց համար ընդունելի պիտի ըլլար, եթէ Հայաստանի իշխանութիւնը համաձայնէր կարգաւորման 2019ի առաջարկներուն: Ան պնդեց, որ այդ օրերուն, Արցախի իշխանութիւնը տեղեակ չէ եղած, որ բանակցային սեղանին կարգաւորման փաստաթուղթ մը կայ: «Այնտեղ, որ տեսնում ենք, որ գրուած է միջանկեալ կարգավիճակ, պէտք է հասկանանք` եթէ կայ միջանկեալ կարգավիճակ, ուրեմն պէտք է լինէր նաեւ վերջնական կարգավիճակ: Այսինքն` հարցի լուծում հնարաւոր էր 2019 թուականի այդ առաջարկութիւններով: Հայաստանի իշխանութիւնները փորձում են մոռացութեան ենթարկել Արցախը, այնուհանդերձ մենք չենք մոռանալու Արցախը, արտաքին քաղաքական օրակարգից հանում են իրենց հայրենակիցների իրաւունքների պաշտպանութիւնը, մենք պարտաւոր ենք ընդդիմանալ այդ մօտեցմանը: Մեր մտորումների եւ գործողութիւնների առանցքը լինելու է մեր իրաւունքների վերականգնումը եւ մեր ժողովրդի անվտանգ վերադարձը Արցախ` այլեւս երբեք թոյլ չտալու համար աղէտի կրկնութիւնը», յայտնեց Դանիէլեան, որ նաեւ անդրադարձաւ Հայաստանի մէջ արցախահայութեան կացութեան՝ ըսելով. «Մեր ժողովուրդը ծանր փորձութիւնների միջոցով անցաւ: Ոմանք չդիմանալով հեռացան մայր Հայաստանից, քանի որ Հայաստանի իշխանութիւնը չստեղծեցին կենսապահովման նուազագոյն պայմաններ, դեռ աւելին, ենթարկեցին նրանց հալածանքների: Այդ անարդար մօտեցման զուգահեռ տեսանք նաեւ հայաստանցի եւ սփիւռքահայ մեր քոյրերի ու եղբայրների բարոյական ու նիւթական աջակցութիւնը, որի համար շնորհակալ ենք: Վստահ եմ` ինչպէս 1998ին, այնպէս էլ այսօր միասնական ջանքերով կը յաղթահարենք բոլոր դժուարութիւնները»։
Լսումներու օրակարգին վրայ կային երկու հարցեր՝ վերադարձի իրաւունքը եւ գերիներու հարցը, յայտնեց Արցախի պատգամաւոր Գագիկ Բաղունց:
Լսումներուն ներկայ եղան նաեւ Ազգային ժողովի «Հայաստան» եւ «Պատիւ ունեմ» խմբակցութիւններու պատգամաւորներ ու արտախորհրդարանական քաղաքական ուժերու ներկայացուցիչներ:
Թէեւ Հայաստանի իշխանութիւնը փակած է Արցախի հակամարտութեան էջը, սակայն, արցախցիներ վերահաստատեցին, որ Արցախ հաւաքական վերադարձի իրենց իրաւունքէն երբեք չեն հրաժարիր։
Ասպարեզ – Asbarez – Armenian
