ԵԱՀԿ-ը ավարտել է Մինսկի խմբի և բոլոր կապված կառույցների փակումը 2025 թվականի նոյեմբերի 30-ի ժամը 23:59-ին: Սա խորապես կարևոր է Արցախի համար, քանի որ Մինսկի խումբը միակ միջազգային մեխանիզմն էր, որը ճանաչում էր Արցախը որպես առանձին քաղաքական հարց և տրամադրում էր հարթակ դրա կարգավիճակի, իրավունքների և անվտանգության հարցերը լուծելու համար:
Փակումը հնարավոր դարձավ այն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանը ստորագրեց Վաշինգտոնի հռչակագիրը 2025 թվականի օգոստոսի 8-ին, ինչը հնարավորություն տվեց Հայաստանի և Ադրբեջանի համատեղ դիմումին և բացեց ճանապարհը Նախարարների խորհրդի MC.DEC/1/25 որոշման համար 2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին: Դադարեցման բոլոր վարչական ընթացակարգերն այժմ ավարտված են:
Մինսկի խումբը 1992 թվականից ի վեր ծառայել է որպես հիմնական դիվանագիտական շրջանակ, որտեղ Արցախի քաղաքական ապագան և նրա ժողովրդի իրավունքները դիտարկվում էին որպես միջազգային բանակցությունների օրինական թեմաներ: Միացյալ Նահանգների, Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի համանախագահությամբ խումբը պահպանում էր համաշխարհային ճանաչումը, որ Արցախը պարզապես տարածքային վեճ չէ, այլ քաղաքական և հումանիտար հարց, որը պահանջում է կառուցվածքային միջազգային ներգրավվածություն:
Այս խմբի լուծարումը նշանակում է ԵԱՀԿ-ի ամբողջական դուրսգալը Արցախին առնչվող հարցերից: Այժմ ոչ մի միջազգային հաստատություն չունի մանդատ պաշտպանելու, բանակցելու կամ նույնիսկ պաշտոնապես քննարկելու Արցախի ժողովրդի ապագան, կարգավիճակը կամ իրավունքները: Սա ներկայացնում է տասնամյակներ տևած դիվանագիտական ուղուց ամբողջական ինստիտուցիոնալ հետկանչ, որը Արցախին տրամադրում էր միջազգային տեսանելիություն և քաղաքական օրինականություն:
Վերջնական քայլը հետևեց Վաշինգտոնում ստորագրված Համատեղ հռչակագրին, որը ստորագրել էին Նիկոլ Փաշինյանը և Իլհամ Ալիևը՝ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Ջ. Թրամփի ներկայությամբ: Երբ ԵԱՀԿ-ի բոլոր 57 մասնակից պետությունները հասան կոնսենսուսի, կազմակերպությունը շարունակեց փակումը:
Հետևանքները Արցախի համար ծանր են: Մինսկի խմբի լուծարմամբ միջազգային համայնքն այլևս չի պահպանում որևէ կառույց, որը ճանաչում կամ պաշտպանում է Արցախի հայ բնակչության ինքնությունը, իրավունքները, անվտանգությունը կամ քաղաքական ապագան: Հարցն այժմ բացակայում է ԵԱՀԿ-ի օրակարգից՝ թողնելով Արցախի ժողովրդին առանց որևէ ինստիտուցիոնալ ասպարեզի, որտեղ կարող են բարձրացվել նրանց օրինական պահանջները: 301
