Բեռն, 26 մայիսի 2025 թ. — Շվեյցարիայի մայրաքաղաք Բեռնում մայիսի 26-ին պաշտոնապես կգործարկվի Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղության նախաձեռնությունը՝ Շվեյցարիայի խորհրդարանի անդամների միջկուսակցական խմբի հովանու ներքո։ Նախաձեռնության մեկնարկի մասին հայտնել է Քրիստոնեական համերաշխություն միջազգային կազմակերպությունը (Christian Solidarity International – CSI)։ Այս մասին հայտնում է Հորիզոն շաբաթաթերթը։
Նախաձեռնության նպատակն է աջակցել Շվեյցարիայի հանձնառությանը՝ նպաստելու Ադրբեջանի և Լեռնային Ղարաբաղի հայ ժողովրդի ներկայացուցիչների միջև միջազգային վերահսկողության ներքո կամ միջազգային դերակատարների ներկայությամբ բաց երկխոսության հաստատմանը՝ ուղղված Լեռնային Ղարաբաղի պատմական բնակիչների՝ հայ բնակչության անվտանգ և համատեղ վերադարձի բանակցային գործընթացին։
Խորհրդարանական աջակցություն
Խաղաղության նախաձեռնությունը կունենա 19 պատգամավորներից բաղկացած միջկուսակցական կոմիտե, որը ղեկավարում են Ազգային խորհրդի անդամներ Էրիխ Ֆոնտոբելը (EDU, Ցյուրիխ) և Շտեֆան Մյուլլեր-Ալթերմատտը (The Center Party, Զոլթուրն)։
Նախաձեռնության մեկնարկի հանդիսավոր միջոցառումը տեղի կունենա Բեռնի Kreuz հյուրանոցում։ Միջոցառման ընթացքում ելույթներ կունենան կոմիտեի համանախագահները, ինչպես նաև Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը՝ ներկայումս Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի հիմնարար իրավունքների պաշտպանության կոմիտեի նախագահ, Լեդի Կոկսի անվան վերականգնողական կենտրոնի տնօրեն Վարդան Տադևոսյանը (նախկինում՝ Արցախում), Շվեյցարիա–Հայաստան խորհրդարանական բարեկամության խմբի գլխավոր քարտուղար Սարգիս Շահինյանը, և Քրիստոնեական համերաշխության միջազգային կազմակերպության հանրային կապերի բաժնի տնօրեն՝ դոկտոր Ջոել Վելդկամպը։
Միջազգային վերահսկողություն՝ որպես նախապայման
Նախաձեռնության առանցքային պայմաններից է երկխոսության անցկացումը միջազգային հսկողությամբ կամ միջազգային դերակատարների ներկայությամբ։ Սա ուղղված է այն մտավախությունների մեղմացմանը, որ առանց անկախ և թափանցիկ մեխանիզմների որևէ բանակցություն կարող է վերածվել ապակառուցողական մանիպուլյացիայի։
Շվեյցարիան, լինելով չեզոքության ավանդույթ ունեցող երկիր, փորձ է անում լրացնել միջազգային միջնորդության այն բացը, որը մնացել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի փաստացի չգործողության պայմաններում։
Արցախի ներկայացուցիչների հստակ ընդգրկում
Վարդան Օսկանյանի և Վարդան Տադևոսյանի ներկայությունը միջոցառմանը վկայում է այն մասին, որ նախաձեռնությունը փորձում է ընդգրկել ոչ միայն միջնորդող կողմերին, այլև Լեռնային Ղարաբաղի հայերի ներկայացուցիչներին՝ որպես անկախ և լիիրավ կողմ բանակցային գործընթացում։ Սա հակադրվում է Ադրբեջանի այն մոտեցմանը, ըստ որի՝ հարցը դիտարկվում է որպես ներքին վարչական խնդիր։
Միջոցառմանը հրավիրված են զանգվածային լրատվամիջոցների ներկայացուցիչները, որոնց կտրվի հարցազրույցներ վարելու հնարավորություն՝ ինչպես կոմիտեի համանախագահների, այնպես էլ մասնագիտական բանախոսների հետ։ Սա կարևոր քայլ է՝ Լեռնային Ղարաբաղի հարցի շուրջ միջազգային հանրային ուշադրությունը վերստին կենտրոնացնելու և խնդիրն արդար ու իրավական հարթությունում բարձրաձայնելու համար։
Շվեյցարիայի խաղաղարար նախաձեռնությունը Լեռնային Ղարաբաղի հարցում կարող է հանդես գալ որպես միջազգային հարթակի վերականգնման փորձ՝ հատկապես այն դեպքում, երբ համարժեք այլ ձևաչափեր այժմ չեն գործում։ Այս քայլը հնարավորություն է տալիս միջազգային հանրությանը վերանայել հարցը՝ ոչ թե Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության միակողմանիության, այլ՝ բնակչության ինքնության, իրավունքների և վերադարձի իրավունքի համատեքստում։
Այս նախաձեռնությունը կարող է նաև հիմք դառնալ ՄԱԿ-ի կամ ԵԱՀԿ-ի շրջանակներում նոր ներգրավվածության ձևերի համար՝ փոխարինելու կամ լրացնելու պասիվացած Մինսկի խմբին։
orer.eu
